Goede gewoontes vasthouden, hoe doe je dat? Nog lastiger is slechte gewoontes afleren en nieuw gedrag aanleren. Toch willen we het allemaal wel. Stoppen met roken, gezonder eten, meer sporten. Of hele kleine stapjes, zoals de vaatwasser meteen uitruimen, zodat de keuken niet zo’n bende wordt. Wat het ook is dat je wilt vasthouden of veranderen, het valt vaak niet mee. Hoe komt dat toch? En vooral, wat kun je doen om goede gewoontes wel vast te houden vertel ik je in deze blog.
Aanleren en vasthouden van goede gewoontes, hoe doe je dat?
Goede gewoontes, wat zijn dat eigenlijk? Er zijn er een heleboel te noemen waarvan iedereen vindt dat het goede gewoontes zijn. Zoals wekelijks sporten. Niemand zal betwisten dat dat goed is. Ook vervelende gewoontes weten we wel te duiden. Denk aan nagelbijten, niemand zal dat als goed betitelen. Toch zijn er ook heel veel gewoontes die de ene persoon goed vindt en de ander niet. Neem bijvoorbeeld iedere ochtend eerst een kop koffie drinken, niet met schoenen op de bank of je jas aan de kaptok hangen. Dit is niet in ieder huishouden een gewoonte. Met goede gewoontes bedoel ik in dit artikel de gedragingen die jij goed vindt en die je consequent toepast. Dus als gewoonte, bijna automatisch. Dus vanuit jouw perspectief.
Om de stappen te kunnen zetten die je helpen bij het aanleren van nieuwe goede gewoontes en het vasthouden van je bestaande goede gewoontes vertel ik je eerst iets meer over waarom dat zo lastig kan zijn.
Waarom nieuwe gewoontes zo moeilijk aan te leren zijn
Het valt niet mee om opeens een nieuwe gewoonte aan te nemen en ook consequent te blijven doen. Denk maar eens aan opeens volledig stoppen met snoepen en snacken. Bijvoorbeeld omdat je gezonder wilt leven. De eerste uren, zelfs dagen zal het best wel gemakkelijk gaan. Want je hebt dat doel voor ogen. Maar dan opeens komt er een situatie die het je lastig maakt. Een verjaardag waar ze wel hele lekkere taart hebben. Dus je neemt een klein stukje. En dan volgen er nog meer situaties. Je komt thuis van werk en je voelt je vervelend door iets dat is voorgevallen. Daarom vind je dat je wel een chocolaatje hebt verdiend. En voor je het weet, snack en snoep je meer dan je als goede gewoonte zou willen.
Bij een verandering in gewoonte ontstaat er een interne strijd. Je hebt namelijk een oude gewoonte, in dit voorbeeld snoepen, dat je tot vandaag behalve nadelen (ongezond) ook voordelen heeft gegeven (genieten van lekkers). Door je te focussen op de voordelen van de nieuwe gewoonte (gezonder leven) is het niet zo dat jouw brein al die voormalige voordelen van je oude gewoonte is vergeten. En daarom verval je soms in je oude gedrag. Er zijn theoriën die zeggen dat je na gemiddeld zes weken gerichte aandacht een nieuwe goede gewoonte eigen kunt maken. In deze zes weken gaat je brein nieuwe verbindingen aanleggen, zodat er een nieuw partoon en automatisme ontstaat. Om deze reden zie je vaak 30 dagen challenges, waarin je 30 dagen iets dagelijks doet of oefent. Hierdoor help je je brein een nieuw patroon aannemen.
Waarom goede gewoontes vasthouden zo lastig kan zijn
Het vasthouden van goede gewoontes die je al hebt kan ook heel lastig zijn. Ondanks dat je die gedragingen al een tijd doet, bijvoorbeeld iedere week sporten. Hoe zit dat dan? Vaak is er iets in je omgeving dat verandert en dat belangrijk voor je is, waardoor je je goede gewoonte moeilijker vast kunt houden. Bijvoorbeeld een nieuwe baan. Het hoeft niet eens zo te zijn dat je door je baan niet op tijd in de sportschool staat. Wat wel invloed heeft, is als je in je nieuwe baan in dit voorbeeld omringd wordt door mensen die niets met sport hebben. Je omgeving en de mensen om je heen blijken namelijk van invloed te zijn op jouw gewoontes. Als je samenwoont, kun je misschien die eerste fase nog herinneren waarin je beiden eigen gewoonten in huis hebt. De één hangt een wc rol met het velletje onderdoor op en de ander met het velletje bovendoor. Uiteindelijk ga je dezelfde gewoonten overnemen van elkaar, maar dit kan in het begin onconfortabel voelen, want je was het altijd anders gewend.
Stappenplan om goede gewoontes eigen te maken en vast te houden
Samengevat betekent bovenstaande uitleg dat een goede gewoonte aanleren lastig kan zijn als je oude gewoonte je ook voordeel opleverde en dat het tijd en volharding nodig heeft om een nieuwe gewoonte echt eigen te maken. Bovendien is je omgeving van invloed op je gewoontes. Hoe kun je dan goede gewoontes aannemen en vasthouden?
Stap 1: wat wil je bereiken
Als je doet wat je deed, dan krijg je wat je kreeg. Een goede gewoonte moet je iets opleveren. Daarom is het allereerst belangrijk te bepalen wat je wilt bereiken met je goede gewoonte. Gezond eten kan bijvoorbeeld als doel hebben om gewicht te verliezen en dagelijks de vaatwasser in- en uitruimen kan als doel hebben dat je keuken opgeruimd is. De wekker vroeger zetten zodat je in de ochtend meer tijd hebt kan als doel hebben om een meer ontspannen ochtendroutine te ontwikkelen. Het gaat daarbij om wat jij wilt. Veranderen voor een ander is enorm lastig, dus hou het bij jezelf.
Stap 2: wat zijn de voordelen van je goede gewoonte
Het doel achter een goede gewoonte kan heel belangrijk voelen, maar ook ver weg. Door na te denken over het doel van je goede gewoonte kom je ook tot de voordelen ervan. Bijvoorbeeld gewicht verliezen. Als dat je lukt, dan pas je misschien weer leuke kleding die nu te klein is. En het voordeel van een opgeruimde keuken is misschien dat je er meer rust door ervaart en dat je minder tijd kwijt bent met opruimen als je de vaat laat oplopen. Wat het ook is, de voordelen die je ervan plukt moeten voelen als heel nuttig, fijn, belangrijk. Zodat je jezelf stimuleert en motiveert in het werken aan de gewoonte.
Stap 3: welke stap zet je als eerste
Extreme gedragsveranderingen zijn bijna altijd gedoemd te mislukken. Denk maar eens aan heel heftig diëten. Dat vervalt bijna altijd in een jojo-effect, omdat de leefstijl (set van nieuwe gewoontes) niet op de lange termijn vol te houden is. Het is daarom raadzaam om je uiteindelijke doel in kleine stapjes op te knippen. Zo klein, zodat je bijna denkt “Dit is best makkelijk”. Zo ga je de voordelen namelijk al wel gedeeltelijk merken, maar je hoeft niet enorm veel te veranderen. Doordat het comfortabel voelt om van je oude gedrag af te stappen, geef je je brein de kans om het nieuwe meer en makkelijker eigen te maken. Je voert minder interne weerstand. En focus eerst op de eerste stap. Wanneer je die bereikt hebt,
Stap 4: zoek steun in je directe omgeving
Bedenk wie je kan helpen met je goede gewoonte. Welke persoon die dicht bij je staat heeft bijvoorbeeld die goede gewoonte? Als we sporten als voorbeeld nemen, kun je misschien samen gaan sporten en zo elkaar extra motiveren. Je kunt ook iemand vragen om je af en toe op de gewoonte te wijzen die je anders wilt. Zoals bij nagelbijten of wanneer je door iemand heen praat. Dan kan je steun je een seintje geven wanneer je dit oude gedrag toch doet en daardoor word je er zelf meer bewust van en kun je eraan werken.
Stap 5: welke beloningen geef je jezelf
Iedere nieuwe gewoonte is lastig en daarom mag je jezelf echt wel belonen wanneer je een stap hebt gezet. Zo motiveer je jezelf om een volgende stap te zetten. Het beste kies je een beloning waar je echt blij van wordt (duh) en iets dat ook met je nieuwe gewoonte te maken heeft. Lukt het je al een maand om iedere week te sporten? Misschien is het dan als beloning tijd om te shoppen voor nieuwe sportkleding.
Goede gewoontes aannemen
Met deze vijf stappen werk je voor jezelf heel concreet aan het aanleren van goede gewoontes, wat die ook mogen zijn. Heb je een gewoonte die je echt graag eigen wilt maken, maar lukt het je niet goed met deze stappen? Je kunt ook op zoek gaan naar een coach die je erbij kan helpen.
Werkt het dan ook zo met kinderen?
Kinderen hebben allerlei gewoontes die heel primair zijn ontstaan. Voorbeelden zijn duimen en neus peuteren. Voor kinderen is het lastig om de stappen zelf te doorlopen. Wel is het belangrijk de eigen motivatie te stimuleren. En dat doe je door vooral te helpen met voordelen duidelijk maken van een nieuwe gewoonte.
